حسن تقی زاده متولد 1257 شدرتبریز است.او در زمره روشنفکران سکولاریست عصر مشروطه بود که به عضویت هیات مدیره انقلاب در آمد و در اعدام آیت الله شهید فضل الله نوری نقش داشت. تقی زاده در سال های1295تا1297ش و سپس از سال 1299تا1301شدر آلمان نشریه ای با مرام ناسیونال شووینیستی منتشر نمود.
تقی زاده در سالهای پس از انقلاب مشروطه،به اتهام دست داشتن در ترور آیت الله بهبهانی،توسط علمای نجف به فساد مسلک سیاسی متهم گردیده و تکفیر می شود. تقی زاده در سالهای پس از کودتای 1299ش به همراه مستوفی الممالک،مشیرالدوله،مصدق، یحیی دولت آبادی و مخبرالسلطنه،در زمره مشاوران رضاخان قرار می گیرد و پس از به سلطنت رسیدن او،به پست های مختلف وزارت و سفارت و...دست می یابد.
از نقاط تاریک فعالیت این روشنفکر ناسیونالیست،نقش او به عنوان وزیر دارایی در امضای تجدید قرارداد نفت دارسی به سال1312ش در دوران استبداد رضاشاه می باشد.پس از فرار رضاشاه به سال1320ش،نمایندگان مجلس شورای ملی وقت،این خیانت تقی زاده را به او متذکر گردیدند و او در مقام توجیه خود گفت: من در آن قرارداد،فقط آلت فعل بوده ام.
تقی زاده به لحاظ فکری،امتداد و دنباله میرزاملکم خان ناظم الدوله است که در عهد پهلوی حاضر گردیده است. تقی زاده به عنوان یک روشنفکر ناسیونالیست،مدافع تقلید صرف و تمام عیار از تمدن غربی و به عبارت دیگر از مروجان غرب زدگی شبه مدرن بوده است. او در دوره دوم انتشار مجله "کاوه" در مقاله ای چنین نگاشته است: « ایران باید ظاهرا و باطنا،جسما و روحأ فرنگی مآب شود و بس»
تقی زاده در سال 1329ش هنگام تشکیل اولین دوره "مجلس سنا" به عضویت آن مجلس و همچنین به ریاست آن انتخاب گردید. تقی زاده به لحاظ سیاسی روشنفکری انگلوفیل محسوب می شد و مورد توجه و احترام رضاشاه و پسرش بوده است. تقی زاده به عنوان یک روشنفکر ناسیونالیست، در مسیر ترویج بافته های دروغین مستشرقان و ایران شناسان غربی فعالیت زیادی انجام داد. او به شدت مورد علاقه و حمایت مستشرق فراماسونر انگلیسی ادوارد براون قرار داشته است.از تقی زاده خطابه هایی درباره "مانی" و مقالاتی در خصوص فردوسی ونیز بحث هایی درباره خط فارسی باقی مانده است. تقی زاده با نوشتن کتاب از پرویز تا چنگیز" درباره تاریخ ایران از زمان ظهور اسلام تا یورش مغولان،در تکوین و گسترش مدل تاریخ نگاری غرب زده ی رایج در عهد پهلوی،نقش داشته است... تقی زاده پس از عمری طولانی،به سال 1348شمسی در تهران درگذشت. تقی زاده را می توان یکی از چهره های اصلی روشنفکری آته ئیست و ناسیونالیست ایران در عصر پهلوی دانست که عمده حضور و فعالیت او در دوره رضاشاهی بوده است.
شهریار زرشناس- نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران جلد دوم صص70-71