محمدعلی فروغی متولد سال1254ش می باشد. بعد از مرگ پدر به سال1254ش به ذکاءالملک معروف گردید.جد اعلای خانواده فروغی از یهودیان بغداد بود که به ایران آمده و در اصفهان ساکن گردید.
محمدعلی فروغی از روشنفکران مهم و تأثیرگذار عصر پهلوی اول است.او عضو لژ فراماسونری بیداری ایران بود و قانون اساسی فراماسونری را به فارسی ترجمه کرده است.فروغی در لژ بیداری ایران به مقام "استاد اعظم" دست یافته بود. فروغی از مدرسین و مدتی نیز مدیر مدرسه علوم سیاسی بود.این مدرسه توسط مشیرالدوله و پسران فراماسونرش به منظور ترویج آرای لیبرالی و کادر سازی برای فراماسونری تاسیس گردیده بود.
فروغی در کنار منورالفکران دیگری چون تقی زاده،حسین علاء،یحیی دولت آبادی و مصدق السلطنه،از مشاوران رضاخان بود.او ارتباط ویژه ای با دولت استعماری انگلیس داشته و بسیار مورد وثوق و اعتماد آنها بود.فروغی نخستین نخست وزیر دولت رضاخان و از بنیان گذاران رژیم پهلوی در ایران بود. او را می توان در زمره تئوریسن های ناسیونالیسم شووینیستی باستان گرا در ایران دانست. فروغی در فاصله سال های 1314تا1312ش که هنگام اوج گیری رویکرد غرب زده و ضد اسلامی رژیم شاه بود،رئیس الوزرایی او را برعهده داشت و در آستانه اشغال ایران توسط متفقین در شهریور1320ش نیز رضاشاه به منظور زمینه سازی برای تداوم سلطنت در خاندان پهلوی و اداره کشور در غیاب خود،وی را به نخست وزیری برگزید.دستگاه اطلاعاتی و جاسوسی و وزارت خارجه انگلستان به فروغی بسیار اعتقاد داشته و برای نظارت او اعتبار خاصی قائل بودند.
فروغی در دوران فعالیت سیاسی خود،در مجموع سه بار ریاست دیوان عالی کشور،سه بار نخست وزیر،سه نوبت وزیر جنگ،سه بار وزیر مالیه،سه بار وزیرامورخارجه و یک بار نیز ویزی عدلیه گردید. فروغی را شاید بتوان کلیدی ترین مهره جناح ناسیونال سلطنت طلب شاخه آته ئیستیک روشنفکری ایران در مقطع انقراض قاجاریه و تأسیس پهلوی دانست.
فروغی به عنوان روشنفکری غرب زده و ناسیونال شووینیست،تلاش زیادی در مسیر ترویج ایدئولوژی ناسیونالیسم شاهنشاهی باستان گرا انجام داده است. انتخاب نام پهلوی برای رضاخان نیز به پیشنهاد او انجام گرفته است.فروغی در زمره منورالفکران همسو با رژیم رضاشاه،کوشش زیادی جهت تحریف حقیقت آرا و شخصیت فردوسی و بت سازی از این شاعر ارجمند به منظور بهره برداری های سیاسی و ایدئولوژیک خود داشته است. فروغی،تقی زاده و دیگر روشنفکران ناسیونال سلطنت طلب به گونه ای از فردوسی سخن می گفتند،گویا فردوسی مرّوج مشهورات ایدئولوژیک ناسیونالیستی می باشد.در حالی که می دانیم،فردوسی شاعری شیعه مذهب بوده و شاهنامه را که خود "ستم نامه عزل شاهان" می نامیده، به سلطان محمود غزنوی تقدیم کرده است.
فروغی در مسیر آشنایی ایرانیان با فلسفه غربی نیز گام هایی برداشته و کتاب سه جلدی "سیر حکمت در اروپا" و رساله "حکمت سقراط و افلاطون" را تالیف کرده است. فروغی کتاب تاریخ فلسفه فوله ( Fouillt ) فرانسوی را ترجمه کرده و تحت نام سیرحکمت در اروپا،بدون ذکر منبع اصلی،منتشر کرده است. فروغی را درمیان روشنفکران ایرانی می توان در زمره معدود افراد فاضل و آشنا با فلسفه داشت. او خدمات زیادی به رژیم پهلوی انجام داد و نقش مهمی در تحکیم زیرساخت های استبداد شبه مدرنیستی در ایران بازی کرده است.اوبه سال 1321ش درگذشت.
شهریار زرشناس- نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران جلد دوم صص70-71