ملکم خان متولد1249ق دراصفهان است.ملکم نامی توراتی و یهودی است.پدرملکم ،میرزایعقوب نام داشت و ارمنی و ارمنی زاده بود.میرزا یعقوب به لحاظ سیاسی مظنون به جاسوسی برای دولت انگلستان بود.از میرزا یعقوب رساله هایی در دفاع از نظام سرمایه داری لیبرال بجای مانده است.
(ملکم خان) به سال1273ق.به همراه هیئتی که به سرپرستی میرزا فرخ خان غفاری امین الدوله برای مذاکره درباره هرات به فرانسه می رفت،عازم پاریس گردید.درفرانسه اعضای هیئت ضمن موافقت با تجزیه هرات از ایران،همگی به عضویت فراماسونری درآمدند.بدین ترتیب ملکم خان
نیز در24سالگی به عضویت فراماسونری درآمد. ملکم خان در بازگشت به ایران به سال1275ق فراموشخانه را تأسیس نمود...به نظر می رسد ملکم خان در باطن فردی بی اعتقاد به اسلام و اساسا هر نوع تفکر دینی بوده است،اما در مجامع حکومتی ایران به مسلمان بودن تظاهر می کرده است.
... میرزا ملکم خان دوست نزدیک سیاستمدار و روشنفکر غرب زده،میرزا حسین خان سپهسالار بوده و به همراه او در واگذاری امتیاز ننگین رویتر به ژولیوس دورویتر یهودی و انگلیسی نقش داشته است....
.... (ملکم خان) در سفری که ناصرالدین شاه به همراه امین السلطان به انگلستان رفته بود،امتیاز لاتاری را از ناصرالدین شاه به نام منشی سفارت ایران گرفته و با فروختن آن به شرکت سرمایه گذاری ایران و نیز سندیکای انگلیسی-آسیایی،صاحب چهل هزار پوند گردید. وقتی دولت ایران در پی بازگشت ناصرالدین شاه به کشور و اعترض روحانیون و مردم مجبور به لغو امتیاز لاتاری گردید،ملکم برآشفته گردیده و با تاسیس روزنامه قانون به حمله به دولت ایران پرداخت و گاه و بی گاه برای ناصرالدین شاه پیغام می داد که اگر مواجب او از طرف دولت داده شود،دست از تبلیغات علیه دولت برخواهد داشت.
میرزا ملکم آشکارا دعوت به تقلید تمام عیار از غرب مدرن می کرد و در واقع،بنیان گذار اساس تئوریک غرب زدگی شبه مدرن و تجددمآبی سطحی و تقلیدی بود.ملکم خط و الفبای فارسی و یا به اصطلاح "اصلاح" آن نیز نظراتی مطرح کرده است.از رساله های ملکم می توان از "رساله رفیق و وزیر" ، "مجلس تنظیمات" و "اصول ترقی" نام برد.او همچنین به سال1309ق سخنرانی ای در خصوص چگونگی ترویج مدرنیسم در ایران و کشورهای اسلامی داشته که تحت عنوان "مدنیت ایران" مکتوب و منتشر گردیده است.ملکم در اصول ترقی خود،صراحتا از ضرورت واگذاری امتیاز در خصوص منابع و امکانات ایران به انگلیس سخن می گوید و رویکرد آشکاری در حمایت از منافع آن کشور دارد.
میرزا ملکم همچنین بنیان گذار فراموشخانه(سال 1275ق و پس از آن "مجمع آدمیت" در ایران بوده است که در سال 1313ق با انحلال مجمع آدمیت،به تأسیس لژ فراماسونری "جامع آدمیت" می پردازد و مسئولیت اداره امور جامع آدمیت را عهده فراماسونر معروف عباسقلی آدمیت قرار می دهد. ... میرزا ملکم به سال 1326ق درگذشت و وصیت کرد تا جسدش را بسوزانند.
شهریار زرشناس- نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران جلد دوم صص37تا 42