4-کتاب انعام مهدی علی السلمان
خانم انعام مهدی علی السلمان
نیز با بررسی دوره بین سالهای1897-1925،کتابی درباره دوره ی شیخ خزعل
تألیف کرده که به نظر می رسد پایان نامه ی دانشگاهی ایشان است. این کتاب هم
از نظر منابع و مآخذ عربی و هم از نظر روش تحقیق،قابل اعتنا و با ارزش
است. تلاش مولف به منظور دسترسی به اسناد و مدارک رسمی عربی و همچنین
بازخوانی نشریات منتشره در آن دوره،مراجعه به منابع انگلیسی و استفاده از
آنها ارزش کار او را ارتقا بخشیده است. کتاب مزبور [حکم الشیخ خزعل فی الاهواز] توسط مکتبة دارالکندی بغداد در سال 1980 چاپ و منتشر شده است.
استفاده نکردن از
منابع فارسی،ایراد و اشکال اصلی پژوهش خانم انعام است. او از منابع فارسی
فقط از کتاب احمد کسروی در خصوص دوره شیخ خزعل بسیار کلی و اجمالی است،اذا
می توان درک کرد که آنچه ایشان از کتاب کسروی نقل کرده تا چه اندازه ناقص
است. به همین دلیل خانم انعام نتوانسته است روابط درونی شیخ خزعل با قبایل و
طوایف عرب،روابط او با حکومت قاجار و همچنین روابط او با همجواران بختیاری
و قشقایی را درک و تببین کند. بر همین قیاس وی نتوانسته ماهیت رضاخان را
به خوبی شناسایی کند و از رابطه او با انگلیسی ها و نقش آنها در به قدرت
رساندن وی تصویر درست و گویایی ارائه کند.
نگاه بسیار مثبت خانم انعام به شیخ خزعل،اشکال و ایراد دیگر کار وی است.
این نگاه و دید مثبت سبب شده است تا او برخی از نقاط ضعف و اشکالات کار
شیخ را نبیند و به طور کلی بر همه اقدامات او مُهر تأیید بزند.
5- کتاب تاریخ اهواز
آقای علی نعمة الحلو نیز مجموعه ای چهارجلدی را به خوزستان اختصاص داده است.[تاریخ الاهواز].
او این مجموعه را در دوکتاب دوجلدی گرد هم آورده و تاریخ خوزستان از دوره
بنی کعب آل ناصر تا پایان دوره شیخ خزعل را مورد بررسی و پژوهش قرار داده
است.
... تا قبل از
انتشار کتاب مصطفی عبدالقادر التجار و در اوضاع و احوال دهه های گذشته و
کمبود منابع،همه نگاه ها معطوف به اثر آقای علی نعمة الحلو بود.
6-شیخ خزعل و پادشاهی رضاخان
شیخ خزعل و پادشاهی رضاخان عنوان کتابی است از گوردون واترفیلد که در آن خاطرات سرپرسی لورین وزیر مختار دولت انگلیس در ایران را جمع آوری و بازنویسی کرده است.
کتاب خاطرات سرپرسی لورین یا کتاب شیخ خزعل و پادشاهی رضاخان،چگونگی
چرخش سیاست انگلیس درباره ی ایران را به تفصیل تشریح کرده است. در این
کتاب نقش اصلی و محوری سرپرسی لورین در چرخش این سیاست و دگرگونی های آن به
وضوح قابل رؤیت است. سرپرسی لورین به ما نشان می دهد چرا و چگونه انگلیسی
ها رضاخان را نسبت به دیگران ترجیح داده و از او حمایت کردند. از این رو
کتاب مزبور از نظر سندیت و اعتبار تاریخی، آگاهی های ارزشمندی به خواننده
عرضه می کند.در حقیقت،نگارش تاریخ دوره بین سال های1897-1925خوزستان بدون
مطالعه ی این کتاب و استفاده از اطلاعات ذی قیمت آن،عملی ناقص است.