میرزا عبدالحسین خان که به میرزا آقاخان کرمانی معروف گردیده است،به سال1270ق در بردسیر کرمان متولد شد...بعدها به اصفهان رفت و مود لطف ظل السلطان شاهزاده سفاک قاجاری قرار گرفت. در مدت اقامت در این شهر با یحیی دولت آبادی دوست شد.یحیی دولت آبادی همان کسی است که بعدها به عنوان رئیس فرقه ازلیه و بابیه برگزیده شد.میرزاآقاخان سپس به استانبول رفت و در آن شهر به کار نویسندگی برای روزنامه متجددمآب "اختر" پرداخت. میرزا آقاخان در استانبول به فراگیری زبان اوستایی پرداخت و تمایلات ناسیونال-شووینیستی یافت.او که تحت تاثیر ملامحمدجعفر کرمانی،تمایلات بابی یافته بود،با دختر صبح ازل ازدواج نمود.
بعد از ترور ناصرالدین شاه به سال1313ق،دولت عثمانی تحت فشار دولت ایران، میرزا آقاخان کرمانی و شیخ احمد روحی را که متهم به دست داشتن ترور ناصرالدین شاه بودند،به ایران تحویل داد و این دو به سال 1314ق در ایران به قتل رسیدند.
میرزا آقاخان در آرای خود به شدت تحت تاثیر آخوندزاده قرار داشته است.اساس اندیشه میرزا آقاخان ماتریالیستی است.او همچنین در زمره مبلغان ناسیونالیسم باستان گرا و شووینیستی است.او به تألیف کتابی تحت عنوان "آیینه اسکندری" یا "تاریخ ایران باستان" پرداخت و تفسیر مقلدانه ناسیونال شووینیستی خود از ایران باستان را(که بر پایه موهومات دستاورد سرجان ملکم و شاهزاده جلال الدوله بنا گردیده بود) را در آن ارائه نمود. ...
میرزا آقاخان همچون دیگر منورالفکران سکولار-ماتریالیست،به وحی بی اعتقاد بود و تفسیری خودبنیادانه از "عقل" در مقابل وحی ارائه می داد.این رویکرد او در کتاب "هفتاد و دوملت" تبیین گردیده است. میرزا آقاخان دین را به گونه ای ماتریالیستی تفسیر کرده و آن را "محصول ترس بشر" می نامد. آقاخان در کتاب "صد خطابه"، کیش زرتشتی را سازگارترین آیین با طبع ایرانیان می نامد.
میرزا آقاخان به لحاظ نظری،آمیزه ای از ناسیونالیسم باستان گرای ایرانی و اصول سوسیالیسم غربی است.البته ماهیت ناسیونالیسم باستان گرای او نیز غرب زده است.
شهریار زرشناس- نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران جلد دوم صص33-34