دین جاماسب و مجوس-مقدمه

...جریانی که محمد علی فروغی به راه انداخت نه به خاطر ایران دوستی بود و نه به خاطر احترام به نیاکان باستانی. زیرا جریان مذکور یک سکه بود و هنوز هم هست که یک روی آن ظاهراً ایران گرائی و نیاکان دوستی بود و روی دیگر این سکه «احمق دانستن نیاکان بعدی در طول 1300 سال بود» و هست، نیاکانی که به هر دلیل اسلام را پذیرفته‏ اند. آیا احترام به نیاکان باستان لازم گرفته نیاکان دوره‏ های بعدی را احمقان بی‌خرد بدانیم!؟! و یا بها دادن به باستان لازم گرفته افتخارات دروغین به نیاکان باستان بدهیم و به موهومات افتخار کنیم!؟! کدام فلسفه خسروانی کدام فلسفه مغان در میان خسروانان یا مغان مانده بوده!؟! بر کدام متن متینی تکیه می‏کنیم و این گونه کاه را کوه می‏کنیم؟!.

اما بیائید واقع گرایانه به نیاکان ببالیم و بگوئیم:
آن وقت که اروپا در توحش محض به سر می‏ برد ـ حتی نه خبری از جمهوری رم بود و نه اثری از فلسفه‏ های یونانی مبتنی بر الهه ‏های افسانه‏ ای ـ نیاکان ما دین منظم، با سازمان حقوقی فردی و اجتماعی جان دار، با اصول انسانی کریمانه، داشتند. «دین جاماسب» ـ به قول اروپائیان: میترائیزم ـ دین و آئین حکیمانه که در سرتاسر فلات ایران زندگی کریمانه‏ ای را برای مردمش گسترانیده بود.

بی‌تردید وقتی که سروران عزیز «دین جاماسب» را در این برگ ببینند خواهند گفت: این دیگر چیست؟ آئین جاماسب چیست؟! درست است وقتی که حتی در میترائیزم شناسی مقلد اروپائیان باشیم چشمه ‏ای باشیم که آب‌مان را با سطل به درون‌مان می‏ریزند و هیچ جوشش خودی نداریم از عبارت «آئین جاماسب» شگفت زده می‏شویم، زیرا غربیان روی چنین پدیده‏ای کار نکرده ‏اند و وقتی به سراغ ایران باستان رفته‏ اند که مهر پرستی (خورشید پرستی) در آئین جاماسب نفوذ کرده بود که زردشت به اصلاح آن آئین مامور شد و پس از گذشت زمان مدید از زردشت باز نورگرائی عنصر قوی شده این بار سمبل آن نه در آسمان بل در اجاق خانه‏ ها، مقدس گشت.

تحویل و تحول در هر جامعه‏ ای بود و هست و فراز و نشیب ماهیت تاریخ است.

آیا محققین ما توجه کرده‏اند که «اشکانیان پارتی که عقاید و باورهایشان در آن زمان هیچ ارتباطی با مهر نداشت چرا نام چندین شاه‌شان «مهرداد» است، در مقابل، مادها و پارس‌ها (هخامنشیان) با این که زردشتی بودند لیکن عناصر ضعیف از میترائیزم در میانشان بود، هیچ کدام‌شان با مهر، یا با پسوند و پیشوندی از مهر، نام گذاری نشده ‏اند ـ؟

منبع:محی الدین در آئینه فصوص. جلد دوم فصل اول : مقالات مقدماتی ص27-28